ANKARA - Olağanüstü koşulların yaşandığı Ortadoğu’da girişimleri süren "Kürt birliği"nin önemine dikkat çeken Kürt tarihçi Sebahattin Kayhan, Kürt Ulusal Kongresi'nin koşullarının her zamankinden daha uygun olduğunu belirterek, Kürt siyasi partilerine "Birakujî (kardeş kavgası) sonucunda yaşanmış acılardan dolayı gönül kırıklıklarını geride bırakıp yeni sayfalar açmalı" çağrısında bulundu.

Son 5 yıl içerisinde "Kürt Ulusal Kongresi"nin gerçekleştirilmesi için çok sayıda girişimde bulunuldu. Bu amaçla kurulan Hazırlık Komitesi bir dizi toplantı yaptı, ancak Kürt partiler arasında yaşanan kimi sorunlar ve DAİŞ'in Federe Kürdistan Bölgesi ile Rojava’ya saldırıları kongre girişimlerinin ertelenmesine neden oldu. Kürt tarihçiler, 21'inci yüzyılın Kürt Ulusal Kongresi'nin yapılma koşulu açısından her zamankinden daha uygun olduğu kanısında.

'BAŞARILI ULUSAL KONGRELER HALKIN ÇIKARLARINI ÖN PLANA ALDI’

Fransa'nın akademik alanda önde gelen okulları arasında yer alan École des Hautes Êtudes en Sciences Sociales'de (EHESS) Kürt tarihi üzerine doktora çalışmasını yürüten tarihçi Sabahattin Kayhan, Kürt Ulusal Kongresi’nin tekrar gündeme geldiği bu süreçte dihaber'e değerlendirmelerde bulundu.

Kayhan, Kürt halkının Ortadoğu’da ulus olabilecek birçok parametreyi barındırdığını fakat eksik olan tek şeyin "birliktelik" olduğunun altını çizdi ve "Kürtler de tıpkı dünyadaki diğer ulusal özgürlük hareketleri gibi bağımsızlıklarını elde etmeden önce partiler ve kişiler üstü bir birlikteliği yakalamak zorunda" dedi.

Amerika Devletler Kongresi (1780-1820), Hindistan Ulusal Kongresi (1885) ve Afrika Ulusal Kongresi (1912) gibi tarihteki örnek ulusal kongrelere işaret eden Kayhan, “Bu kongrelerin en temel özellikleri ve öncelikleri ortak bir payda da birleşip, kişilerin değil halkın çıkarını ön plana alarak kendi birliklerini kurabilmeleridir. Kürtler neden bunu başarmasın” değerlendirmesinde bulundu.

‘KÜRTLER TARİHTE ULUSAL BİRLİK GİRİŞİMLERİNDE BAŞARILI OLDU’

Tarihte üç önemli "Kürt Ulusal Kongresi" girişimi olduğunu ifade eden Kayhan, birincisinin Kürt Teali Cemiyeti’nin ve temsiliyet itibariyle tüm kesimlerden Kürtlerin olduğu bir birlik girişimi olduğunu, ikincisinin ise Birinci Dünya Savaşı sonrasında Şerif Paşa’nın Kürtleri temsilen Paris Barış Görüşmeleri’ne Kürt Delegesi olarak katılması ve sonrasında Kürdistan’ın kurulması yönündeki diplomasisi sayesinde Sevr Antlaşması’na (1920) Kürdistan’ın otonom olarak kabul edilmesini sağlaması olduğunu söyledi. Kayhan, yine Kürtlerin üçüncü Ulusal Kürt Birliği’nin girişiminin ise 1921 yılında Mustafa Kemal tarafından kapatılan Xoybûn örgütü olduğunu ifade etti. Ağrı İsyanı’nı yeniden yapılandığı Lübnan’dan organize eden Xoybûn, neredeyse tüm Kürt liderlerinin bileşkesinden ve bazı Ermeni ileri gelenleri tarafından destek görmüştü.

‘BIRAKUJÎ KIRGINLIKLARI GERİDE BIRAKILMALI’

Kürt Ulusal Kongresi’nin tek bir partinin, liderin ya da kesimin tekelinde yürütülmemesi gerektiğini ifade eden Kayhan, şunları kaydetti: "Kürt silahlı ve silahsız tüm partilerin birbirlerini üzerinde siyasi tahakküm kurmamalı. Partiler ve bireyleri birbirlerine kırıcı, kaba, hakaret içerikli kısacası nezaketten yoksun söylemlerden kaçınılmalıdır. Son olarak da herkesin de bildiği gibi dört parçadaki Kürtlerin birleşmemesindeki ana etmen mücadeleyi yürütme şekilleri ve politik söylemlerinin yanı sıra geçmişteki birakujî (kardeş kavgası) sonucunda yaşanmış acılardan dolayı gönül kırıklıklarını geride bırakıp yeni sayfalar açmaları gerekiyor. Eğer bunlar gerçekleşirse Kürt Ulusal Kongresi'nden söz edebiliriz.”

Geliştirilecek Kürt Ulusal Kongresi’nin Kürtleri ve Kürt ulusal değerleri etrafında gerçekleştirilecek bir kongre olması gerektiğini de ifade eden Kayhan, kongrenin temsil biçimine de dair görüşlerini sundu. Kayhan, şunları söyledi: “Kürtlerin yapacakları tek şey, nüfus ve coğrafik koşullar da göz önünde bulundurularak temsilciler aracılığıyla bir kongre düzenlemektir. Her bölgeden gelen delegelerden oluşan bu kongrede, Kürt ulusunun çıkarları doğrultusunda kararlar almak ve sorunlar karşısında ortak çözümler üretmeleri gerekmektedir. Ayrıca bu ulusal kongrelerin amacı mücadele dönemlerinde birliği saplayıp, herkesi kapsayacak ortak değerler etrafında mücadeleyi başarıya ulaştırmaktır. Daha sonrasında bütün bileşenlerin temsil edildiği meclis kurma yoluna gidilebilir ya da tıpkı Amerika Birleşik Devletleri’nde olduğu gibi ya da Arjantin örneğindeki gibi kongreler varlıklarını sürdürebilirler. Başka bir değimle her dört parçadaki Kürtler kendi bağımsızlıklarını elde edip Kürdistan federasyonu şeklinde kendini örgütleyebilir.”

‘KONGRE İLE KÜRTLER ARTIK YERİNDEN EDİLEMEYECEK BİR GÜÇ HALİNE GELECEK’

Son bir yılda özellikle Rojava’daki Kürt kazanımları ile diğer parçalardaki ilerlemelerin dünya kamuoyunun dikkatle izlediği bir süreç olduğunu ifade eden Kayhan, " Kürt Ulusal Kongresi’nin gerçekleşmesi durumunda sömürgeci güçlerin Kürdistan üzerindeki etkilerini sınırlanacak. Kürtler artık yerinden yurdundan edilmeyecek bir birlikteliğe ve güce kavuşacak. Kürtlerin bu yüzyılın yükselen bir ulusu haline gelmişlerdir. Tüm Kürt aydınlarının bu süreçte ideolojik farklılıklarını bir kenara bırakarak, birbirlerine yurtsever duygular ile destek vermeleri elzemdir" şeklinde konuştu.

Selami Aslan - dihaber