ANKARA - Referandum çalışmaları başladığından bu yana "Hayır" diyen bin 835 kişi gözlatına alındı, 369'u tutuklandı. "Hayır" diyen onlarca kişi yaralandı, bir yurttaş öldürüldü. 27 "Hayır" etkinliğine yasak getirildi. HDP'nin 6 aracına el konuldu. Öyle ki "Sigaraya Hayır", "Kadına Şiddete Hayır" demek bile yasaklanır hale geldi.

Aylar önce başlayan referandum çalışmalarında "Evet" kampanyasını yürütenler devletin bütün olanaklarını kullanabilirken, "Hayır" kampanyası yürütenler ise aynı devlet tarafından engellemelerle karşılaşıyor. "Hayır" diyen siyasi partilere gelen bilgiler ve yaptığımız basın taramasında ortaya çıkan tablo, referandumda eşitsizliği gözler önüne serdi.

HDP'NİN TABLOSU

Referandum çalışmalarını başlattıktan bin 434 HDP'li gözaltına alındı, 348'i HDP'li tutuklandı. Çalışmalar sırasında yapılan çeşitli saldırılarda 4 HDP'li yaralandı. HDP'nin 6 etkinliğine polis müdahale etti. HDP'nin 6 seçim aracına ise el konuldu. Yüzlerce HDP'li sandık kurulu üyesi "iyi ün sahibi olmadıkları için" Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından kabul edilmedi. HDP'nin "Bêjin Na" şarkısı tüm Türkiye'de yasaklanırken, Kürtçe yazılı afişleri ise "İçeriği anlaşılmıyor" denilerek kaldırıldı.

'HAYIR' DİYEN HERKES HEDEF

HDP dışında "Hayır" diyen siyasi parti ve kuruluşlardan 401 kişi gözaltına alındı, 21'i tutuklandı. Toplamda bin 835 Hayırcı gözlatına alındı, 369'u tutuklandı. Hayır diyenlerine etkinliklerine yönelik saldırı, engelleme ve yasaklama sayısı 71. "Hayır" diyen kuruluşların 27 eylemeni resmi kurumlarca yasak getirildi. Saldırılar sırasında "Hayır" diyen 15 kişi yaralandı. "Hayır" diyen bir yurttaş ise öldürüldü.

OHAL KANUNA DAYANAK YASAKLAMALAR

Şubat ayı içerisinde OHAL Kanununa dayanarak Antep, Hakkari, Adana ve Urfa valilikleri her türlü gösteri, toplantı, yürüyüş, standa açma, pankart asma, çadır kurma gibi etkinlikleri yasakladı. Medyaya yansıyanlara göre, OHAL yasaklamalarından en çok "Hayır" diyenler engellendi.

SİLAHLI SALDIRI VE TEHDİTLER

"Hayır" diyenlere ölüm tehditleri yanında silahlı saldırı ve tehditlerde yapıldı. İstanbul Maltepe’de referandumla ilgili "Hayır" afişi asan CHP Gençlik Kolları üyesi M.D kimliği belirsiz kişi ya da kişilerce silahlı saldırıya uğradı. HDP Avcılar Yeşilkent temsilciliğinde referandum çalışması için bulunan HDP’lilere kimliği belirsiz kişilerce silahlı saldırı düzenlendi. İstanbul Kadıköy’de Bahariye Caddesi’nde “Hayır” bildirisi dağıtanlara polisin müdahale etmesine çevrede bulunan yurttaşlar tepki gösterdi. Bunun üzerine polis silah çekti, tepki gösteren kadın darp edildi. SYKP Sultangazi bürosuna “Hayır” pankartı asılmasına engel olan polis SYKP üyelerine silah doğrultu. HDP’nin anons aracına silahlı 2 kişi tarafından saldırı düzenlendi.

'HAYIR' DİYENLERİN EKMEĞİYLE OYNANDI

"Hayır" dediğini açıklayanların adeta ekmeğiyle oyandı. Gazeteci İrfan Değirmenci ve Hakan Çelek, "Hayır" dedikleri için işten çıkartıldı. Sinop’ta 3 yıldır hakemlik yapan İlker Şahin, sosyal medya hesabında “Hayır” içerikli paylaşım yaptığı için açığa alındı. Ak Partili Mehdi Eker’in, Çiftçiler Ayakkabı Fabrikasında yaptığı konuşmada "Evet mi, hayır mı?" sorusuna "Hayır" diye cevap veren 3 kadın işçi işten atıldı.

İÇİNDE 'HAYIR' OLAN HER ŞEY YASAK

Engellemeler o kadar şaşkınlık verici boyutlara geldi ki içinde "Hayır" olan her şey yasaklandı. Konya Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından bastırılan “Sigaraya Hayır” yazılı afiş ve broşürler toplatıldı. Ankara Bağımsız Milletvekili Aylin Nazlıaka’nın Bilgi Üniversitesi'nde yapacağı “Kadına Şiddete Hayır” konferansı üniversite yönetimi tarafından iptal edildi. Mersin Valiliği, CHP’li Mezitli Belediyesi tarafından asılan “Mezitli halkı hayırseverdir” yazılı afişler hakkında soruşturma başlattı.

"Hayır" diyen tüm çalışmalara yönelik engellemeler gün gün şöyle:

OCAK

23 Ocak: Ağrı’nın Doğubeyazıt ve Tutak ilçelerin düzenlenen operasyonlarda DBP ve HDP il ve ilçe eş başkanlarının da aralarında bulunduğu 56 kişi gözaltına alındı. Ankara’da "Gençlik Var" aktivisti 8 kişinin "Başkanlığa Hayır" bildirisi dağıtırken polis tarafından gözaltına alındı.

24 Ocak; Ankara ve Çanakkale'de "Başkanlığa Hayır" bildirisi dağıtan Türkiye Komünist Partisi (TKP) üyesi 27 kişi gözaltına alındı.

25 Ocak: Adana’da "Hayır" bildirisi dağıtan TKP üyesi 6 kişi gözaltına alındı. “Hayır” çağrısı yapan Kamu-Sen Genel Merkezine 25 kişilik bir grup saldırdı.

26 Ocak: İstanbul Maltepe’de “Hayır” çalışması yapan gençler saldırıya uğradı, bir kişi yaralandı. Türkiye Komünist Hareketi (TKH) tarafından çıkartılan “Hayır” başlıklı bildiri, İstanbul Avcılar İlçe Kaymakamlığı’nca “uygun değildir” denilerek yasaklandı.

27 Ocak: Suç örgütleriyle ilişkileri olduğu belirtilen Sedat Peker “Hayır” diyenleri “Sokağa çıkan olursa onları sokakta bekliyor olacağız" diye tehdit etti. İstanbul Maltepe’de referandumla ilgili "Hayır" afişi asan CHP Gençlik Kolları üyesi M.D kimliği belirsiz kişi ya da kişilerce silahlı saldırıya uğradı.

29 Ocak: Bursa’da, referandumda “Hayır” oyu vereceğini söyleyen esnaf “muhbir vatandaş” tarafından şikayet edildi, esnaf gözaltına alındı.

30 Ocak: Aydın Adnan Menderes Stadyumu’nda oynanan maça, üzerinde “Yüz bin kere hayır” yazan pankartla girmek isteyen CHP üyelerine polis izin vermedi, 1 kişi gözaltına alındı. Meclis Anayasa Komisyonu üyesi ve HDP Adana Milletvekili Meral Danış Beştaş ile HDP Parti Sözcüsü Ayhan Bilgen tutuklandı.

ŞUBAT

1 Şubat: Adana HDP il yönetiminden 15 kişi gözaltına alındı, DBP Van İl Eş Başkanı Sevinç Şeker tutuklandı, ESP İstanbul il yönetiminden 3 kişi tutuklandı.

2 Şubat: Mersin’de “Başkanlığa Hayır Gençlik Var” çalışması yürüten gençlerin evlerine polis baskını düzenlendi, 10 kişi gözaltına alındı.

3 Şubat: Antalya’da “Hayır” afişi yapan 3 kişi gözaltına alındı.

4 Şubat: İstanbul Kadıköy’de Bahariye Caddesi’nde “Hayır” bildirisi dağıtanlara polis müdahale etti, 3 kişinin darp edilerek gözaltına alındı. Çevrede bulunanların müdahalesi üzerine polis silah çekti, tepki gösteren kadın darp edildi.

5 Şubat: SYKP Sultangazi bürosuna “Hayır” pankartı asılmasına polis engel oldu, SYKP üyesine silah doğrultulduğu görüldü.

8 Şubat: Ankara’nın Yüksel Caddesi’nde “Ne yaparsanız yapın, Başkanlığa liselerden de Hayır” yazılı pankart açan Dev-Lis üyesi 4 öğrenci darp edilerek gözaltına alındı.

11 Şubat: Mersin’de Özgecan Aslan’ın ölüm yıldönümü nedeniyle Tulumba Köprüsü’ne “Erkek şiddetini meşrulaştıran eşitsiz yaşama HAYIR diyoruz” pankartı asan 5 kadın gözaltına alındı. Posta Gazetesi'nde çalışan Hakan Çelenk, "Hayır" dediği için kovuldu. Kanal D, "Hayır" diyeceğini açıklayan gazeteci İrfan Değirmenci’yi işten çıkardı.

14 Şubat: CHP yöneticilerinin katılacağı "Hayır" etkinliği Boğaziçi Üniversitess Rektörlüğü tarafından yasaklandı.

18 Şubat: Aydın Valiliği, Birleşik Haziran Hareketi'nin "Başkanlık" temalı bir bildirisini “uygunsuz” olduğu gerekçesiyle yasakladı.

19 Şubat: "Hayır" diyen Birleşik Haziran Hareketi üyelerine İstanbul Maltepe’de saldırı düzenlendi, yaralananlar oldu.

19 Şubat: Cerattepe direnişinin birinci yıldönümünde yapılan basın açıklamasında kar üzerine "Hayır" yazan gruba polis müdahale etti, yazıyı sildi. Şili’de diktatör Pinochet’in kaybettiği referandumu anlatan “No” filmini Digitürk platformlarından kaldırdı.

21 Şubat: Antakya’nın Armutlu Mahallesi’nde “başkanlığa hayır, gençlik var” çalışması yaptığı için 3 arkadaşıyla beraber gözaltına alan Kardelen Çokluk isimli lise öğrencisi okuldan atıldı.

25 Şubat: Birleşik Haziran üyelerine İstanbul Ümraniye’de bildiri dağıtırken bir grubun saldırdığı ve bu esnada Birleşik Haziran Hareketi üyesi bir kişinin bacağından bıçaklandığı öğrenildi.

27 Şubat: Mersin Valiliği, CHP’li Mezitli Belediyesi tarafından asılan “Mezitli halkı hayırseverdir” yazılı afişler hakkında soruşturma başlattı.

MART

3 Mart: Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde “Üniversite başkanlığa Hayır diyor” afişlerini asan öğrencilere bir grubun saldırdı ve Kadın Kolektifi üyesi bir kadın yaralandı.

4 Mart: MHP'den ihraç edilen muhalif vekillerden Sinan Oğan, İstanbul Bahçeşehir Üniversitesi'nde kürsüde konuşurken saldırıya uğradı. CHP’li İlhan Cihaner’in İstanbul Kültür Üniversitesi’nde katılacağı anayasa paneli üniversite yönetimi tarafından yasaklandı.

5 Mart: Mersin’de Halkevleri üyesi Osman Ertürk’ün “Hayır” yazan stickerları yapıştırdığı gerekçesiyle gözlatına alındı.

6 Mart: Ankara Üniversitesi Cebeci Kampüsü’nde “Hayır keki” dağıtan kadınlara polisin müdahale ettiği, 6 öğrenci gözaltına alındı. İstanbul Teknik Üniversitesi'nde “Hayır koşusu” için bildiri dağıtan öğrencilere ÖGB müdahale etti.

7 Mart: Ankara’nın Mamak ilçesinde “Tek Adama Hayır” ve “Krize, Kaosa, Tek Adama Hayır” yazılı afişleri asan 4 Halkevi üyesi gözaltına alındı.

8 Mart: Ümit Özdağ ve Yusuf Halaçoğlu’na “Hareketin lideri Devlet Bahçeli” sloganları atan bir grup saldırdı.

10 Mart: Van Özalp İlçe Seçim Kurulu sandık kurulu başkanlarının yalnızca kaymakamlık tarafından verilen memurlar arasından kura ile belirlenmesine karar verdi. Van Bahçesaray’da yüksek seçim kurulu hakimi HDP’nin sandık çalışanları listesini reddetti.

13 Mart; Çanakkale’de "Hayır" çalışması yapan 15 genç gözaltına alındı. CHP’nin İzmir Buca’daki "Hayır" kampanyasının afişleri yırtılıp, binanın önüne de "Ecdad-ı Osmanlı Diriliş Hareketi" adıyla tehdit notu bırakıldı.

14 Mart: Erciş'te referandum için "Hayır" çalışması yürüten HDP ve DBP'nin anons aracını durduran polis, “araç sadece yolcu taşımasında kullanılabilir” gerekçesiyle araca el koydu.

15 Mart: Denizli'de "Hayır' kampanyası yapan Birleşik Haziran Hareketi'nin standına saldırı düzenlendi, 3 kişi yaralandı. HDP Avcılar Yeşilkent temsilciliğinde referandum çalışması için bulunan HDP’lilere kimliği belirsiz kişilerce silahlı saldırı düzenlendi. Sirkeci’de CHP aracının meydana girişine izin verilmedi.

16 Mart: Niğde Valiliği, referandum için 'hayır' kampanyası yürüten Meral Akşener’in yapacağı toplantıyı yasakladı. HDP Ağrı Milletvekili Berdan Öztürk ve Iğdır Milletvekili Mehmet Emin Adıyaman gözaltına alındı. Ankara Bağımsız Milletvekili Aylin Nazlıaka’nın Bilgi Üniversitesi'nde yapacağı “Kadına Şiddete Hayır” konferansı üniversite yönetimi tarafından iptal edildi.

17 Mart: İstanbul’un Fatih ilçesinde “Hayır ve Ötesi” çalışması yapan kişilere kendisne "Osmanlı torunu’ diyen bir kişi bıçakla saldırdı. Urfa Viranşehir’de sandık başkanları listesi çalışmasını yapan HDP’li Aslan Özkan gözaltına alındı.

18 Mart: HDP’nin sandık kurulu başkanları çalışmasını yürüten, aralarında HDP il başkanının da bulunduğu 4 kişi tutuklandı. "Hayır" bildirisi dağıtan Sosyalist Emekçiler Partisi üyesi 11 kişi, yere yatırılıp kelepçelenerek gözaltına alındı.

19 Mart: Samsun’un Atakum ilçesinde “Hayır” yazılı etiketleri yapıştıran 7 kadın “kamu malına zarar vermek” iddiasıyla gözaltına alındı. Üsküdar'da referandumda oylanacak maddelerin içeriğini anlatan hukuk öğrencilerine kendini Ak Partili olarak tanıtan bir grup saldırı girişiminde bulundu.

20 Mart: Diyarbakır'da HDP'nin referandum otobüsüne el konuldu, şoförü gözaltına alındı. Referandum çalışması yürüten HDP Ağrı Milletvekili Dilan Dİrayet Taşdemir gözaltına alındı. Manisa'da, pazarda referandum çalışması yapan CHP Yunusemre Kadın Kolları üyelerine, Yunusemre Belediyesi zabıtaları tarafından engel olundu.

22 Mart: Şişli’de referandum için "hayır" çalışması yapan CHP'li kadınlara kimliği belirsiz kişiler saldırıda bulundu. Afyon'un Sandıklı İlçesi'nde CHP’nin billboarda astığı ‘'hayır' afişi kimliği belirsiz kişi ya da kişilerce indirildi.

23 Mart: "HAYIR için pedal çevirmek" isteyen Yıldız Teknik Üniversitesi'nden 17 öğrenci gözaltına alındı. Sinop’ta 3 yıldır hakemlik yapan İlker Şahin, sosyal medya hesabında “hayır” içerikli paylaşım yaptığı için açığa alındı.

24 Mart: İstanbul'un Alibeyköy ilçesinde referandum çalışmaları kapsamında "Hayır" afişi asan AKA-DER üyelerine polis ateş açtı.

25 Mart: Batman'da HDP'nin belirlediği yaklaşık 40 sandık başkanı “iyi ün sahibi olmadıkları” gerekçesiyle YSK tarafından kabul edilmedi. Bitlis’te polis ekipleri, HDP’ye ait anons aracına evraklarında eksiklik olduğu gerekçesiyle el koydu.

26 Mart: Sinan Oğan’ın Yozgat’ta düzenlediği etkinliğe 150 kişilik bir grup tarafından saldırı düzenlendi. Ak Partili Mehdi Eker’in, Çiftçiler Ayakkabı Fabrikasında yaptığı konuşmada "evet mi, hayır mı?" sorusuna "Hayır" diye cevap veren 3 kadın işçi işten atıldı.

29 Mart: Şırnak’ta Referandum çalışmaları kapsamında HDP tarafından kullanılan “Bêjin Na” isimli seçim şarkısı Şırnak’ta, “halkı kin ve düşmanlığa tahrik edecek” ifadeler barındırdığı iddiasıyla yasaklandı

30 Mart: HDP’nin Hakkari’de sandık kurulu başkanlığı için belirlediği 151 isim, gerekçe gösterilmeden önce İlçe Seçim Kurulu, ardından İl Seçim Kurulu ve en son Yüksek Seçim Kurulu tarafından reddedildi. Sivas’ın Akıncılar ilçesinde bir kişi, girdiği köy lokalinde “Var mı burada ‘Hayır’ verecek?” diye bağırıp küfür ettikten sonra, kendisine tepki gösteren 62 yaşındaki bir vatandaşı pompalı tüfekle vurarak öldürdü.

31 Mart: HDP'nin Ege Bölge seçim otobüsüne "emir büyük yerden" denilerek 15 günlüğüne el konuldu. Bahçesaray’da “Bêjin Na” şarkısıyla anons yapan HDP’nin aracına el konuldu.

NİSAN

1 Nisan: Çorlu’da "Hayır" çalışması yapan Birleşik Haziran Hareketi üyelerine 70 kişilik bir grup saldırdı 2 kişi yaralandı. Iğdır’da HDP’nin seçim aracına parti logosunun ruhsata işlenmemiş olması gerekçesi ile el konuldu. Bu işlem AKP, CHP ve MHP araçlarında ise zorunlu tutulmadı.

2 Nisan: İstanbul’un Kağıthane İlçesi’nde CHP İlçe Örgütü’nün astığı “hayır” yazılı pankartları aynı gece yırtıldı. HDP Kadın Meclisi Sözcüsü Dİlan Dirayet Taşdemir, referandum çalışmaları için bulunduğu Muş’ta kaldığı otelde gözaltına alındı.

3 Nisan: CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na Konya’da salon verilmedi. HDP’nin anons aracına İpragaz Mahallesi civarında silahlı 2 kişi tarafından saldırı düzenlendi, şoför yaraladı. İzmir'de cadde üzerindeki demir dubaya "Geleceğim için Hayır" etiketi yapıştırdıkları gerekçesiyle 3 CHP'li gözaltına alındı, 109'ar TL ceza kesildi. Konya Cihanbeyli ilçe merkezinde HDP’nin 33 ayrı bilboarda astığı "Hayır" afişleri yapılan saldırı ile yırtıldı.