DİYARBAKIR - Özgür Basın İnisiyatifi'nin basına yönelik 2016 hak ihlalleri raporuna göre, 6 gazetecinin yaşamını yitirdiği Türkiye'de son bir yıl içerisinde 352 gazeteci gözaltına alındı ve 146 gazeteci cezaevinde.

Özgür Basın İnisiyatifi, 2016 yılı boyunca basına yönelik hak ihlalleri, gözaltı, tutuklama ve işkencelere ilişkin hazırladığı raporunu kamuoyu ile paylaştı. Basına yönelik en fazla hak ihlallerinin yaşandığı 2016 yılında, sansür ve
engellemelerin tavan yaptığı kaydedildi. Raporda yer alan verilere göre, yıl içerisinde en çok Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılan DİHA ve JINHA haber ajansları ile Özgür Gündem ve Azadiya Welat gazetelerinin yayınları sansürlendi, haber siteleri Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) tarafından engellendi. DİHA 48, JINHA 12 kez sansürlenirken, 29 Ekim’de OHAL kapsamında çıkarılan KHK ile kapatılıp, kapılarına mühür vuruldu.

‘HALKIN HABER ALMA HAKKI ENGELLENDİ’

AK Parti’nin basına yönelik sansür, engellenme ve kapatma çabaları ile toplumun bilgi edinme hakkını elinden alındığı belirtilen raporda, haber alma özgürlüğü ve gerçekleri öğrenme hakkını elinden alarak toplumu köreltmeye, yanlış bilgilendirilmesine neden olduğuna dikkat çekildi. Özgür Gazeteciler İnisiyatifi’nin derlediği rapora göre 2016 yılında bölgede ve Türkiye’de yaşanan hak ihlalleri şöyle sıralandı:

TÜRKİYE’DE BASIN ÖZGÜR: 146 GAZATECİ TUTUKLU

Günlük olarak basına yansıyan istatistiki bilgilere göre 2016 yılında 6’sı Türkiye’de, 10’u Suriye ve Irakta 1’i Cezayir’de olmak üzere 18 gazeteci öldürüldü. Türkiye’de bir yıl içinde 352 gazeteci gözaltına alındı. Bunlardan 109 gazeteci tutuklandı. Şimdiye kadar cezaevinde 146 gazeteci bulunuyor. Bir yıl içinde çeşitli tarihlerde tutuklanan 19 gazeteci serbest bırakıldı.

‘BİR YILDA 318 BASIN YAYIN ORGANI KAPATILDI’

Bir yıl içinde 318 basın yayın organının yayını engellendi. Bu yayınlardan 88 gazete, 17 dergi, 30 yayınevi, 5 haber ajansı, 120 Radyo, TV, 58 internet haber sitesi kapatıldı. Sadece 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında ilan edilen OHAL sonrasında 28 TV, 32 radyo, 51 gazete, 17 dergi, 30 yayın evi, 5 haber ajansı kapatılarak, dünyada eşi benzeri olmayan bir karara imza atıldı.

780 GAZETECİNİN BASIN KATI İPTAL EDİLDİ

Gazetecilere dönük baskı ve saldırılar gün geçtikçe artarken, 2016 yılında gözaltına alınan gazetecilerden 66 gazetecinin gözaltı sırasında işkence gördüğü, 6 gazetecinin ise haber takip ettiği sırada polis ve askerin şiddetiyle karşılaştı. En az 180 gazeteci ise sözlü saldırıya uğradı. Gazeteci Celal Başlangiç, Ayşe Yıldırım ve Hayko Bağdat’ın da aralarında bulunduğu en az 49 gazetecinin pasaportu ile 780 gazetecinin basın kartı iptal edildi. Basın organların yayınları 829 kez engellendi. Yüzden fazla basın organının yayını durduruldu. Özellikle 15 Temmuz’dan sonra basına yönelik baskı ve engeller en üst düzeye çıktı. 15 Temmuz’dan sonra 31 basın organı baskına uğradı.

GAZETECİLERE CEZA

Gözaltına alınan gazetecilerle beraber 400’den fazla gazeteci hakkında soruşturma başlatıldı. 191 gazeteciye binlerce yıl hapis cezası istenirken, hala birçok gazeteci yargılanıyor. Çoğunluğu Özgür Gündem Gazetesi’ne destek veren 100 gazeteci hakkında dava açıldı. 29 gazeteci cezaya çarptırıldı. 22 defa RTÜK tarafından yayın yasağı getirildi.

EKRANLAR KARARTILDI

15 Temmuz darbe girişimi sonrasında Türkiye’de basın yoğun bir saldırı altında kaldı. Ekranlar karartıldı, basın kuruluşlarının kapısı mühürlendi, kamera ve fotoğraf makinelerine el konuldu. Sadece OHAL döneminde 155 yayın organının yayınına son verildi. Toplam 318 basın yayın kuruluşların yayınları engellendi. DİHA, JINHA, CİHAN haber ajansları, İMC, Özgür Gün Tv, Jiyan Tv, TV10, Hayatın Sesi, Zarok TV, Van Tv, Radyo Dünya, Radyo Ses, Radyo Karacadağ, Gün Radyo, Özgür Gündem, Azadiya Welat, Zaman ve Taraf’ın da aralarında bulunduğu onlarca ajans, radyo, TV, gazete ve diğer yayın kuruluşlarının binaları mühürlendi ve mallarına el konuldu.

BİNLERCE GAZETECİ İŞSİZ KALDI

Türkiye’de büyük bir ekonomik kriz yaşanırken, kapatılan TV, gazete ve radyolardan sonra binlerce gazeteci işsiz kaldı. 2 bin 619 gazetecinin işine son verilirken, 3 bine yakın gazeteci işsiz kaldı. Bu çerçevede Özgür Gazeteciler Cemiyeti’nin de 350 üyesinin basın kartı iptal edildi.

CUMHURBAŞKANI’NA GÖRE TÜRKİYE’DE BASIN ÖZGÜR!

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın basın özgürlüğü konusunda, “Ne Avrupa’sında ne diğer ülkelerde, Türkiye’deki basın kadar özgür bir medya yoktur” demesine karşılık, Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün açıkladığı Dünya Basın Özgürlüğü sıralamasında Türkiye, 2015’e göre iki puan daha kaybederek, 2016 yılında 180 ülke arasında 151’inci sıraya geriledi.

‘ÖZGÜR BASIN DEVLETİ ESAS ALMAZ’

Türkiye’de 2016 yılında basın alanında yaşanan hukuksuzlukları ve hak ihlalleri değerlendiren Özgür Basın İnisiyatifi Sözcüsü Hakkı Boltan, Türkiye’nin basın özgürlüğünde geriye dönük adım attığını söyledi. 2016 yılı içerisinde yoğun baskı ve sansürlere rağmen özgür basının çalışmalarını sürdürdüğünün altını çizen Boltan, 2016 yılında özgür basın emekçilerine dönük saldırıların attığını dile getirdi. Boltan, “Gerçekler perdelenmek isteniyordu ancak saldırılara rağmen gerçekler kamuoyuna ulaştırıldı. Bu zaferin fotoğrafıdır. Özgür basın mühürlerle susturulamaz çünkü özgür basın bağımsızdır. Özgür basın devleti değil, halkı esas aldı” dedi.

‘2017 TUTSAK GAZETECİLERİN ÖZGÜRLÜK YILI OLSUN’

Özgür basın emekçilerinin Musa Anter ve Gurbetelli Ersöz’ün kültürü ile bugünlere ulaştığını dile getiren Boltan, “Bugüne dek gelen özgür basın mirası bundan sonra da özgür kalacaktır. Ancak 2017 yılı tutsak olan özgür basın emekçilerinin özgürlük yılı olacaktır” diye konuştu.