Malatya’da kayısı piyasası durgun 2017-01-19 09:05:22 MALATYA - Dünya kayısı ihtiyacının neredeyse tamamını karşılayan Malatya’da üreticiler pazar alanı bulamıyor. Kentte üreticiden aldığı kayısıyı dünya ülkelerine ihracat eden Medet Kılınç, yaşanan durumu iç ve dış siyasette yaşanan gerginliğe bağladı. Dünya kayısı yetiştiriciliğinde yıllık yetiştirilen yaklaşık 700 ton ile birinci sırada yer alan Türkiye’de, ihraç edilen kayısıların neredeyse tamamının yetiştirildiği Malatya’da piyasalar durgun. Erzincan, Elazığ, Kars, Iğdır, Mersin ve Hatay gibi bölgelerde de yetişen, ancak miktar yetersizliği ve kalite açısından ihraç edilme şansı bulamazken, Malatya’da yetişen kayısı ise dünya kuru kayısı üretiminin yaklaşık yüzde 85’ini karşılıyor. Yapılan ihracat ile ülke ekonomisinde önemli rol oynayan kayısının yetiştirildiği ve binlerce ailenin geçimini sağladığı kentteki üreticiler, iç ve dış siyaset alanında yaşanan gelişmeler nedeniyle pazar bulmakta zorluk çekiyor. ‘ÜRETİCİNİN MASRAFI İKİ KAT ARTTI’ Bahçede yetişen organik kayısıları üreticiden satın alarak dış piyasaya gönderen kayısı ihracatçılardan Medet Kılınç, kayısı piyasasının geçen seneye nazaran çok durgun olduğunu söyledi. Kılınç, “Kayısının çiçek halinden piyasaya sunulan duruma kadarki geçen sürede çiftçilerin mazot, gübre, taşıma, çalışan gibi masrafları oluyor. Ancak ülkemizde kendisini hissettirmeye başlayan ekonomik kriz ile tüm bunlar pahalandı ve üreticinin masrafı yaklaşık iki kat arttı” dedi. Malatya’daki kayısı rekoltesinin artan masraflar nedeniyle yarıya yakın oranda düştüğünü belirten Kılınç, “Geçen sene 15 liradan satış yaptığımız oldu. Bu sene 10 liradan başladı ancak 7 buçuk liraya kadar da düştü son zamanlarda. Yaşanan durum üreticiler için çok zor bir durum” diye aktardı. ‘İHRACAT DÜŞTÜ’ Kayısıların birinci kalite olanının Avrupa ülkelerine, ikinci kalite olanlarının 3’üncü ülke diye tanımladıkları ülkelere ve üçüncü kalitenin ise ülke içerisinde pazara sunulduğunu belirten Kılınç, “Özellikle Rusya ile gerilen siyaset nedeniyle bu sene Antalya’daki sebzeler ve kayısımız Rusya’ya çok az miktarda gitti. Avrupa ülkeleri ile daha önce 500 ton kayısı için anlaşma yapan firmanın bu sene 100 tona kadar düştüğünü biliyorum. Bir milyon dolarlık ihracat bu sene 100 bin dolara kadar düştü” dedi. ‘BÖLGEDEKİ SAVAŞ NEDENİYLE SATIŞ YAPILAMADI’ Hoşaflık kayısı olarak bilinen kayısının en iyi pazar alanının Doğu ve Güneydoğu bölgesi olduğunu vurgulayan Kılınç, “Bölgede de bir yılı aşkın süredir yaşanan savaş nedeniyle neredeyse satış yapılamadı. Gelip bizden topluca kayısı alan müşterilerimizin ya dükkanı yıkıldı ya da evi. Yaşadığı kentten başka illere göç eden müşterilerimiz var. Bu durumda toptancı arkadaşların ve kayısının daha bahçedeyken satan üreticinin satışını büyük oranda etkiledi” değerlendirmesi yaptı. ‘KAYISILAR DEPODA BEKLETİLİYOR’ Ürettiği kayısının mevcut koşullarda satılması halinde sadece masrafların karşılanacağını bilen çiftçilerin kayısılarını satmadığını aktaran Kılınç, “Kimi üreticimizin deposunda 7 ton, kimisinde 10 tondan fazla kayısı var. Kar etmeyeceğini bilen çiftçi şimdi satmak yerine gelecek seneyi bekliyor. Onlar da piyasanın açılmasını bekliyor ama piyasanın açılacağı da mümkün görünmüyor. Çünkü dolar 4 TL’yi buldu. Mazot ve benzindeki yükseliş tarımı çok etkiliyor. Bugün çiftçi 5 ya da 10 depo attığı zaman 4-5 milyara tekabül ediyor. Bir hayvan gübresi ağacın dibine 60-70 kilo bazında koyduğundan dolayı en az 4-5 kamyon gerekiyor. Bir kamyon 2 milyara geliyor vatandaşa. Alım gücü düşüyor. Bu şekil zincirleme herkesi etkiliyor. Burada kira veren esnaf etkileniyor” değerlendirmelerinde bulundu. Bütün çiftçilerin umudu havaların ısınmasıyla pazar alanlarında hareketliliğin yaşanmasına bağladığını belirten Kılınç, “Ülke içinde ve dışındaki siyasette normalleşme yaşanırsa çiftçi de hedeflediğini ancak bulabilir” dedi. Nuri Akman / Müjdat Can - dihaber