MERSİN - Krom San fabrikasının kanserojen atıklarının yaşanan sel felaketiyle beraber yer altı suları ve denize karıştığı belirtilirken, NKP Sözcüsü Erkan Demir, yer altı suları ve tarım arazilerine karışan krom atığının bitkiler yolu ile Türkiye’ye kanserojen madde taşıdığını kaydetti.

Mersin’in Akdeniz ilçesi Kazanlı Mahallesi’nde bulunan Soda Sanayi Kromsan Krom Bileşenleri fabrikası zehir saçıyor. 1984 yılından bu yana çalışan fabrika ile ilgili herhangi bir inceleme yapılmazken, fabrikanın bahçesinde üstü branda ile örtülen krom atıklarının Mersin’de 29 Aralık’ta meydana gelen sel felaketi ile denize karıştığı belirtildi. Kazanlı Mahallesi sakinleri fabrika bahçesinde depolanan atıkların yıllardan bu yana yağan her yağmurla birlikte toprağa ve denize krom artığı sızdırdığını belirtirken, fabrikada sağlıklı bir inceleme yapılmasının mümkün olmadığını belirtiyor.

‘ZEHİRLİ ATIK YOK EDİLEMEYİNCE FABRİKA İÇİNDE DEPOLANDI’

Önceki yıllarda da defalarca bölgede yaşanan kanser vakaları ile gündeme gelen fabrikaya dair konuşan Mersin Nükleer Karşıtı Platform (NKP) Sözcüsü Erkan Demir, Krom San'da yayılan zehirli atığın boyutunun her geçen gün arttığına dikkat çekti. Demir, 1984 yılında üretime geçen Krom San Fabrikasının 1995 yılına kadar ürettiği her bir ton kimyasal ürüne karşı 3 ton 220 kg Cr6 (Krom 6) içeren zehirli atık ürettiğini ifade etti.

Demir, Krom San’ın yıllar içinde zehirli atığın azaltılması yönünde yapmış olduğu iyileştirmeyi şu sözlerle aktardı: “1995 yılında sağlanan iyileşme ile birlikte 1998 yılına kadar 1 ton ürüne karşı 2 ton 240 kg, 1998 yılından itibaren 1 ton kimyasal ürüne karşı 1 ton 200 kg tehlikeli atık üretecek hale getirildi. Bakanlığa göre, sağlanan iyileşmeye rağmen geçmiş yıllardan kalan tehlikeli atıkların yok edilmesi ile ilgili hiçbir yöntem bulunamamış, bu nedenle de 2 bin yılında da atıkları tamamen yok edebilecek yöntemin bulunabilmesi için atıkların fabrika içinde depolanmasına karar verildi. Böylece doğabilecek çevresel etkilerin önlenmesi amacıyla yaklaşık bir milyon 500 bin ton atık tabanı ve üstü geçirimsiz malzeme ile örtülerek fabrika sahası içinde depolandı. Ancak fabrika sahası içinde depolanmasına devam edilen atık bugün itibarı ile 6 ile 8 milyon tona ulaşmış durumda.”

‘YAĞMURLA DENİZ VE YER ALTI SULARINA KARIŞIYOR’

2001 yılında denizde bulunan Caretta Caretta kaplumbağalarının ölümleri ile krom atıklarının gündeme geldiğini aktaran Demir, dönemin Kazanlı Belediye Başkanı Kenan Yıldırım’ın açmış olduğu dava ile bölgede yer altı sularındaki kirliliğin denizde de saptandığını ve ortada kazanılmış bir davanın olduğunu söyledi. Aradan geçen 15 yılı aşkın sürede aynı depolama ve üretim sürecinin devam ettiğini ve riskin artarak devam ettiğini kaydeden Demir, 29 Aralık tarihinde Mersin'de yaşanan sel felaketi ile uygun olmayan bir depolama alanın denize çok yakın bir arazi ve dere yatakları ile yer altı sularının olduğu bölgede krom atıklarının büyük risk yarattığını kaydetti.

‘YAŞAM İÇİN BÜYÜK RİSK’

Söz konusu riskin dönemsel olarak ölçülebilmesi gerektiğini vurgulayan Demir, bununla ilgili birçok çalışma yapılmasına rağmen sürekli sümen altı yapıldığını söyledi ve ekledi: “Şunu biliyoruz ki bu kadar devasa bir atığın böylesi bir arazide hangi koşullarda depolanırsa depolansın bölgedeki yaşam için büyük risk oluşturuyor. Krom doğada Cr2 (Krom 2) ve Cr3 (Krom 3) değerli bileşikler halinde bulunuyor. Bu bileşikler canlılar için zararsız. Krom San’da işlenen krom ise doğada bulunmayan Cr6 (Krom 6) değerli krom artığını ortaya çıkarıyor. Cr6 (Krom 6) değerli atığın bilim dünyasında kanserojen madde olduğu net."

‘KANSEROJEN MADDE BİTKİLERLE TÜRKİYE’YE YAYILIYOR’

Fabrikanın 30 yıllık atığının bir bölümünün de Mersin’de gizli bir şekilde depolandığını kaydeden Demir, şunları söyledi: “Kaçak depolama alanları ile Mersin’e dağıtıldığı biliniyor. Bu atıklar bölgedeki tarım arazileri için de ayrıca risk taşıyor. Bir şekilde bitkilere ve hayvanlara geçmesi ile aslında Türkiye’nin tamamına yeşillik üretimi ile yayılıyor. Bölgede yaşanan yağışlar ile birlikte fabrika içerisine düşen yağmur suları doğal olarak atık depolama alanlarını da etkiliyor. Tüm bunlara rağmen Krom San birileri tarafından sürekli korunuyor"