DİYARBAKIR - “Herba Kobanê” ve “Taybet” adlı yeni iki şiirle okurlarıyla buluşan şair-yazar Rênas Jiyan, Herba Kobanê'nin zafer ve özgürlüğün şiiri olduğunu belirterek, “Kobanê'de karanlığı mağlup ettik. ‘Taybet’ şiiri de bütün kadınların ve Kürtlerin özgürlüğüdür” dedi.

Ömrünü Kürt edebiyatı ve şiirine adayan Rênas Jiyan, edebiyat ve şiir çalışmasını sürdürüyor. Sevilen şiirlere imza atan Jiyan, iki yeni şiirleriyle okurlarının karşısına çıkıyor. Jiyan, DAİŞ’in Kobanê’ye aylarca saldırması ve buna karşı savaşan Kürtleri ve dostlarının destansı direnişini “Herba Kobanê (Kobanê Savaşı)” adlı şiir ve “Taybet” adlı şiirini de Aralık 2015’te “sokağa çıkma yasağı” esnasında Silopi’de öldürülen Taybet İnan (Dayika Taybet) şahsında Kürt kadınının özgürlüğüne adadı. Jiyan, şiirlerinin içeriğini ve kendisini teşvik eden duygularını dihaber’e anlattı.

18 YILDA 10 KİTAP

Edebiyat serüvenine Diyarbakır’da üniversite yıllarında başlayan ve şu ana kadar 4’ü şiir 10 kitabı bulunan Jiyan, “İlk kitabım 1999 yılında yayınlanarak, okurla buluştu. Bu kitaptan 2-3 yıl önce yazmaya başlamıştım. Diyarbakır’da üniversite yıllarımda yazmaya başladım. Kürtçe ana dilimi ve Kürt edebiyatını sevdiğim için yazmaya çalıştım. Şu ana kadar 10 kitabım çıktı. Bunların 4’ü şiir kitaplarıdır. En son kitabım ‘Dîn û Şîn (Deli ve Mavî)’ şiir kitabı çıktı. Bütün şiir kitaplarından oluşuyor. Bu kitaplarımın arasında en çok kadını anlatan kitaptır. Bu kitabın temel ağırlığı kadındır” dedi.

‘KOBANÊ’DE KARANLIĞI MAĞLUP ETTİK’

Jiyan, “Herba Kobanê” ve “Taybet” şiirleri için şunları söyledi: “‘Herba Kobanê’ şiiri ‘zafer ve özgürlüğü’ simgeleyen bir çalışmadır. Biz Kobanê’de karanlığı mağlup ettik. Biz insanlığı karanlıktan savunduk. ‘Herba Kobanê’ Kürdistan tarihinde çok önemli ve özellik taşıyan bir yere sahiptir. Ben bu heyecanla bu şiiri yazdım. ‘Taybet’ şiirini de bir Kürt annenin üzerinde yazılmış. Bu şiirin amacı bütün kadınların ve Kürtlerin özgürlüğüdür. Bu şiirde devletin zulmü anlatılıyor. Ölüm ve his öncellik histir.”

‘DİL MİLLETLERİN RUHUDUR’

Rênas Jiyan, Kürt toplumunun ana diline ve edebiyatına sahip çıkması için de şunları kaydetti: “Dil milletlerin ruhudur. Kürtçe olmasa biz de ruhsuz insanlar haline gelmiş oluruz. ‘Duyarlıkla’ biz de Kürtçeye sahip çıkmalıyız ve konuşmalıyız. Dil konusunda sert ve dar olmamalıyız. Feodal bir tarzda değil ulusal bir bilinçle dilimize sahip çıkmalıyız. Feodaliteye sahip çıkma dilimizi ve edebiyatımızı yok edecek. Ancak ulusal bir bilinçle sahip çıkmak, dilimizi ve edebiyatımızı geliştirir. Aynı zamanda dilimiz ve edebiyatımız evrenselleşecek.”

Jiyan’ın yazdığı “Herba Kobanê” ve “Taybet” adlı şiir sözleri şöyle:

HERBA KOBANÊ

1.
hesin bi xwînê avis in
tanqên wan dizirrin
çekên destên me dikuxin
ji bilî me hemû herêm, heta bi minare û daran çong diricifin
li pêş min xencer, li paş min gur, li benda ketina min in
ji bo ser jê bikin û bixwin, diranan li min diqirriçînin
mirin qurîncokan dide canê min
heger zilm be ev çong wê tu carî nefisin
2.
em kurd bi zimanekî çiyayî ji we re dibêjin
li çola xwe vegerin
û heta hûn dikarin qûma xwe bi serê xwe dakin
êdî fam bikin
kevir ji hebên qûmê girantir in
çiya ji çolan bilindtir in
3.
Kêrên xwe bi Hecerul Eswed tûj kirine
şehadet e bilêta bihuşta ku ji bo wan kerxane
ev der Koban e
li vir xew, balîfa maran e
xwarin, jehra şahmaran e
ev der Koban e
hezkiriya çiyayekî dilovan e
ma kîjan çiya hezkiriya xwe
di nav lepên bênamûsan de dihêle?
ma kê, kengî dîtiye bê çiyayek bûye kole?
4.
Ez hazir im, hûn bi topên xwe, ez bi qeramûşkên xwe
ez hazir im, hûn bi zirxên xwe, ez bi kefenê xwe
ger ev dil bireve xwîna min lê hillikî heram be
ger ev çav bitirse dîtina min lê xwîna xenzîran be
di hundirê her kurdî de çiyayek dibawişke
ger rabe, ezraîl di nav lepên wî çiyayî de dibe berate!
ger rabe, ne şûr, ne şêr, ne balafir û ne jî xefik
xelasiya tu tiştî tune ye, giş di bin de dipelçiqin û dibin nanik
5.
Serê ku ji bo azadiyê jê nebe li ser laşê xwe bar e
bajarê ku li hemberî koletiyê hûrhûrî nebe ne tu bajar e
kobanê ez heyran im veneşêre nebêje serçavê min tarûmar e
ji wechê xwe bikişîne herdu destên xwe
ji wî rûyî bedewtir nîn e ku ji bo azadiyê êşiyabe
bindest im, min tu carî azadî nedîtiye bi çavên serê xwe
bihêle berî ku ez bimirim carekê bibînim rûyê te
6.
Ne kêrên qurre
ne tanqên dehbe
û ne jî topên zimandirêj û lewçe
nikare di dilê me de şîrê berxwedanê biqusîne
kobanê di tarîtiya barbariyê de elmasek e
heta dinya hebe wê di stûyê kurdistanê de bibiriqe
7.
Hooooo welatparêz, dengê min tê te ne!?
te destvala gulle ji desthilanîn xistine
bejna te ala min e
hooooo welatparêz, dengê min tê te ne!?
tu li kû bikevî ew der sucada min e
serê te sonda min e
çavê te, reş, reş, reş...
mishefa li ser sînga min e
rûyê te, teyr, teyr, teyr...
tawisê li ser serê min e
8.
Şervanek ji bahozê re distrê rê û rê
berf birê wê
bager berxikê hembêza wê
bi eslê xwe ji bajarê baranê
ew şengê ye, pengê ne hemû keçikên şengalê
di kozikan de bi veşartokê dilîzin ew û mirinê
bombe ji qehran diteqin ji bişirîna li ser rûyê wê
serê xwe pêçaye bi şara şehadetê
hooooo arîn mîrkan kurdistan pirr li te tê!
tu xezala dîrokê
hooooo arîn mîrkan me navê çiyayan li xwe dikir berê!
lê em ê navê te li çiyayekî bikin vê carê

TAYBET

Ji bo hemû jinên kurd û dinyayê
bi van hingilan
min çend zik zarok xwedî kirin,
bi van destan
min hesp av dan
min dan kutan
bi dehan bedl nivîn girêdan
lê xistin bi sedan tenûr nan
pê têrkirin şervan, baran, stran...
Ez “Taybet” im biqasî ku defn nebim,
ez “Taybet” im biqasî ku
laşê min li kuçeyên Kurdistanê
wek peykerekî goştî bê çikilandin,
ez “Taybet” im biqasî ku bi bêhna cendekê xwe,
hemû kûçikên bajêr ji ser hişê wan bibim
ez “Taybet” im biqasî ku li Botan werim kuştin.

min biskin hene, hinne hinne
Lê Antîgone, Antîgone!
gorreke nizm besî min e
qet ne xem e ku tune be
ez xwişka te me
min û birê xwe di yek gorrê de defn bike

min ne şîn e, ne Yasîn e
min ne dua, ne azaye
lê pepûkê Antîgone
wan tu bi saxî binax kiribûyî
gorr ne heqê te, heqê min e

Anahîta Anahîta!
kulmek ax, Anahîta!
Ax axa te, xesp kirine
ji bo mirinê jî bi dest nakeve
ez qîza te
meraq neke
bi bêhna meytê xwe
ez ê biqedîm zîro û zexeliyên ser axa te

vezeliyame destê min di bin serê min de,
kuçe dirêj, şev dirêj, mirin dirêj e
ev çend şev in berf dibare
ez “Taybet” im
hêdî hêdî dinixumin
ne bi axa reş, bi a spî defn dibim

ez “Taybet” im!
biqasî berfê taybet
biqasî Xwedê taybet
biqasî êşê taybet..."

Bilal Güldem - dihaber