STENBOL – Jinên penaber ên sûriyeyî, di projeya KADAV'ê ya bi dirûşmeya “Jin welatê jinê ye” tên gel hev û bi hilberîna hunerên destan şopên şer dineqişînin.

Piştî erdheja Marmara ya di 17’ê Tebaxa 1999’an de, bi armanca piştevaniya ji bo jin û zarokên herêmê jinan Weqfa Piştevaniya Jinan (KADAV) ava kirin. KADAV niha bi jinên penaber ên Sûriyeyê re projeyekê amade dike. Di atolyeya navenda piştevaniyê ya semta Halkali ku girêdayî Kuçukçekmecê ye, bi dirûşmeya “Jin welatê jinê ye” tên gel hev. Jin xwe amade dikin ku zêr û zebar, çente, find, rîçal û pitikên bi destan çêkirine, li ser malpera dunyaemegi.org ku vekirin berpêşî firotinê bikin.

Jinên sûriyeyî yên her yek ji wan bi çîroka xwe ketin rê, bi çêkirina pitikên rûyê wan û li ser rûyê wan îfade tune ne, ji wênesaza navdar a Meksîkayî Frîda Kahlo tesîr girtine û “Pitikên Ferîde” çê dikin. Jinên di atolyeyê de tên gel hev, behna wan fireh dibe û her yek xwedî çîrokek e. Jinan têkildarî projeya KADAV’ê axivîn.

JIN BEHNÊ VEDIDIN

Yek ji dildara Koordînasyona KADAV’ê Ozgul Kaptan der barê xebata dikin de axivî. Kaptan diyar kir ku ew hem dibin şêwirmend, hem jî di nava jinan de ji bo belavbûna agahiyan xebatan dimeşînin. Kaptan da zanîn ku tenê ji bo di warê aborî de jin qezencan bi dest bixwin naxebitin û wiha got: “Jinên ku bi pirsgirêkên nasnameyî, tendirustuyê re rû bi rû dimînin û di malên xwe de bi lêdanê re rû bi rû dimînin tên vê derê. Ji ber vê yekê jinên tên navendê dibêjin ‘Em li vir bêhnê distîn in, ji bo me pere ne girîng e. Em dixwazin hatina xwe bidomînin.’ Em jî daxwazên wan qebûl dikin.”

'EM PIŞTEVANIYA GIRTÎGEHAN DIKIN'

Kaplan, anî ziman ku wekî weqfê yek ji xebatên wan piştevaniya trans û jinên girtiye û wiha got: "Em trans û jinên girtî ji bîr nakin. Em bi dildarî ji bo wan dixebitin. Em nameyan ji nêzî 50 girtiyên jin re dinivîsin. Em hewl didin berhemên wan bifiroşin. Em berhemên wan bi riya malpera înternetê ya dunyaemegi.org didin pêşandan. Ji bilî piştevanî û şêwirmendiyê tu riyên din xuya nakin."

'HÊZA HILBERÎNÊ YA DERMANKIRINÊ'

Vehûnesaz Încî Babaci ya di Karkeriya Vehûnesaziyê de dixebite, diyar kir ku jinên ji şer reviyan di destpêkê de bi şermî nêzîk dibin û wiha got: "Piştî dest bi hilberinê dikin bêtir ji xwe bawer dibin û dibin xwedî vîn û çalak dibin. Jinên ku qet naxwazin tişteki bikin piştî dest bi hilberînê dikin bêtir xwe azad hîs dikin. Kêf û coşa wan zêde dibe. Bêtir dikarin xwe îfade bikin. Her ku hildiberînin bêtir baş dibin. Her ku dest bi afirandinê û hilberînê dikin bêtir baweriya wan ji wan çê dibe. Hilberîn derman e. Hêza hilberinê ya dermankirinê gelek zêde ye. Piştî fêr bûn kar birin malê û li malê jî dest bi kar kirin."

ŞOPA ŞER NEXŞANDIN

Babaci, anî ziman ku jinên ji şer reviyane hêj şopa şer ji ser xwe neavêtine û di nexşeyên xwe de şopa şer dineqişînin "Zimaneki me yê hevpar tune ye. Lê her dem zimanekî jinan ê hevpar heye. Ew jî hilberîn e. Min perçeyek qumaşê rengo reng da wan. Min got, baxçê we ye. Hûn çi xeyal dikin wî/ê li ser xêz bikin. Hûn çi dixwazin wî/ê çê bikin. Yekê got 'Min her dem xwest di baxçeyê sewalan de bijîm ez ê wê çêkim.' Yekê got min qet kisoyê avê çênekirine û ew çê kir. Kê çi xeyal kir ew çêkir. Yekê keçika ku ji malê ket xwarê û bombe bi wê de teqiya rûyê wê yê bi xwîn xêz kir. Jinek ku di şer de nîşaniya dawetê xeyal dike da. Her kesekê xeyalên xwe yên şer neqiş kirin. "

Babaci, da zanîn ku jinên Sûriyeyî di destpêkê de wêneyê zarokên îfadeyên ruyê wan tune neqşandin û travmaya xwe xêz kirin û wiha got: "Piştî demekê ruyên bi keng û bi kêfxweşiyî xêz kirin. Tiştê ku şer ji me stendine û nestendine hene. Şer xeyalên me, hezkirinên me û bîranînên me ji me distîne."

Babaci, anî ziman ku jinên ji Sûriyeyê hatin herî zêde jina ji Kolombiya hatiye Frida Kahlo bala wan kişandiye û wiha bi dawî kir: "Gotin ev jin kî ye. Dişibe ereban. Min jî çîroka wê vegot."

Ji jinên di Karkeriya Vehûnsaziyê de dixebite Cumana Xalid (35) jî 8 meh berê ji Helebê hat. 2 meh in li KADAV'ê dixebite. Piştî KADAV nasî têkiliyên wê yên civakî çêbûn û bi derdorê re ket diyalogê.

Leyla Xalil (32) a ji Kantona Cizîrê hatiye jî anî ziman ku heta hat vir bi gelek zor û zahmetiyan re rû bi rû ma û wiha got: "Divê jinên li vir pişta xwe nedin tu kesî. Divê karibin bi xwe bawer bibin û bi piştevaniya hev li ser piyên xwe bimînin. 7 mehin bi KADAV'ê re di nava têkiliyê de me. Pir bûn alîkarê min. 6 zarokên min hene. Ez bi hilberinê debara xwe dikim. Bi vê hilberînê pir kêfxweş im. "

Necla Demir - dihaber