ENQERE - Nîqaşên der barê tirkîkirina stranên kurdî de didomin. Prof. Mustafa Erdogan ku Pisporê Muzîka Tirkî ya TRT û Muzîkên Yekdengî ya Modalê dike, di hevpeyvîneke xwe ya 2005'an de wiha gotibû: "Dokuma ku ji hejmara repertuara TRT'ê derketiye, ji sedî 40'ê berhemên hatine bestekirin di pergala deng û meqamên xwerû yên kurdî de û ji sedî 20 jê jî di rêzefîlmên Mezopotamyayê yên bi piranî li ser kurdan e hatine îcrakirin."
Piştî ku Serhat Eyalet Lordu li ser Twîtterê parvekirinên ku stranên kurdî hatine tirkîkirin parve kirin, her diçe ev nîqaş zêde dibin. Ev mijarên ku bi parvekirinên Serhad Eyalet Lordu careke din hatin îfaşkirin, bi salane tên nîqaşkirin. Heta ev mijar berê ji aliyê çapemeniya berbelav jî ketibû rojevê. Kovara TEMPO'yê di hejmara xwe ya bi berga "Kurdbesk" a 9-15'ê Nîsana 1989'an de bi awayekî berfireh vê mijarê xistibû rojeva xwe. Kovara Ozgur Gelecekê jî di heman wextê de li ser heman mijarê sekinîbû. Di kovarê de ev berhem cih girtibûn:
STRANÊN TIRKÎ YÊN DI ASASÊ XWE DE BI KURDÎ NE!
* “Yek Momik” (Strana gelêrî ya kurdî) ji aliyê Îbarhîm Tatlises ve wek “Bir Mumdur” hat tîrkîkirin.
* Strana "Lê Dotmam" a Mihemmed Şêxo ji aliyê Îbarhim Tatlises ve wek “Ben Yetim” hat tîrkîkirin.
* Strana kurdî ya gelêrî “Gulê Rabe Sibe ye”ji aliyê Atakan Çelik ve hat tîrkîkirin.
* Strana "Oy Ferat Ferat" a Şivan Perwer ji aliyê İzzet Altinmeşe ve ji bo tirkî hat wergerandin û gelek hunermendan ev stran gotiye. Heta di fîlmê Eşkiya de jî wek muzîka fîlm hatiye bikaranîn.
* Strana “Diyarbekir Paytext e” ya Seîd Hemo ji aliyê İzzet Altınmeşe tarafından ve wek “Ben de Gidem Paytaxta” hat tîrkîkirin.
* Strana kurdî ya gelêrî "Wele Govend Ranabe" jî hat tîrkîkirin ku Burhan Çaçan wê wek “Can Mercan” dixwîne.
* İzzet Altinmeşe strana kurdî ya gelêrî "Gulîzer" (derdê min yek bû bûye sed hezar) bi navê "Gülizar" wergerand tirkî.
* Îzzet Altinmeşe strana “Dayika min” jî wek “Maden dağı dumandır” wergerand tirkî.
* Strana "Hat Karwanê Mêrdînê" ya Fahrî Bamîme ji aliyê Muazzez Tureng ve wek “Mektebin Bacaları” hat tîrkîkirin.
* Celal Guzelses strana "Rêka Midyadê Kaş e" wek “Karanfil Eker misin” wergerand tirkî.
* Strana “Berçem Berçem” ji aliyê Zeki Muren, Bulent Ersoy, Emel Sayin û İzzet Altinmeşe ve wek “Esmerim Biçim Biçime” ve hat veguherandin.
* Strana "Cotyar" a hunermendê gewre yê kurd Tahsîn Taha ji aliyê Îbrahim Tatlises ve wek “Beyaz Gül Kırmızı Gül” hat tîrkîkirin.
* Strana Atila Kaya ya “Hey gidi güzel yar” di asasê xwe de strana Şivan Perwer a bi navê “Hey hey gidiyê meyrokê” ye.
* Strana "Sînemê" ji aliyê Celal Yanci ve wek “Zap suyu” hat tirkîkirin.
Ev lîste bi vî awayî didome. Prof. Dr. Mustafa Erdogan Surat ku berê li Zanîngeha Nîgdeyê Serokê Muzîkolijiyê bû û Pisporê Muzîka Tirkî ya TRT û Muzîkên Yekdengî ya Modalê ye, di sala 2005'an de ji bo Ajansa Nûçeyan a Dîcleyê (DÎHA) axivîbû. Surat diyar kiribû ku gelek besteyên mîna "Agora Meyhanesi" di meqamên kurdî de hatine bestekirin û Haydar Tekhuner ku mamostetiya Zeki Muren kiriye jî di nav de gelek bestekarên navdar kurd in.
Erdogan Surat ku piraniya stranên ku piştî 1960'î di TRT'ê de weşiyane lêkolîn kirine, diyar kiribû ku piraniya berhemên Muzîka Tirkî meqamên kurdî ne. Li gor encamên lêkolîna Surat ên wê demê; "Dokuma ku ji hejmara repertuara TRT'ê derketiye, ji sedî 40'ê berhemên hatine bestekirin di pergala deng û meqamên xwerû yên kurdî de û ji sedî 20 jê jî di rêzefîlmên Mezopotamyayê yên bi piranî li ser kurdan, ji sedî 30 di meqamên ereb û eceman de, ji sedî 5 jê di meqamên Koçekên Trakyayê de, ji sedî 5 jê di meqamên tirkş de hatine îcrakirin." Surat li got van îstatîstîkan dibêje ku muzîka kurdî 8 qatan zêdeyî ya tirkî ye."
Surat wiha gotibû: "Li gor daneyên TRT'ê îlan dikim; bi navê Muzîka Hunerî ya Tirkî tiştek tune ye, Muzîka Hunerî ya Kurdî heye." Surat wiha domandibû: "Stranên ku di Muzîka Hunerî ya Tirkî de navdar bûne hemû ji meqamên kurdî hatine bestekirin. Hûn biçin kuderê hûn ê stranên bestekarên navdar Yusuf Nalkesen û Muzaffer İlkar guhdar bikin. Ji bilî meqamên kurdî tu berhemeke van mirovan tune ye."
Kenan Kirkaya - dihaber