ENQERE - Tirkiye dixwaze bi hêza leşkerî bikeve Efrînê. Di vê çarçoveyê de li qada navneteweyî hin hevdîtinan pêk tîne. Di hevdîtinan de tişta ku dixwaze nedît. Gelek alî dibêjin ku heke êrîşê herêmên kurdan bikin, ev dê ji bo DAIŞ'ê bibe bêhna jiyanê û dê bi Tirkiyeyê bide windakirin.

Demên borî bi erêkirina hêzên navneteweyî, Tirkiyey ket Cerablûsê û li dijî Sûriyeyê mudaxaleyeke leşkerî pêk anîn, piştî Tirkiyeyê bi "Tevgera Mertalê Firatê" tiştek bi dest nexist, vê carê raste rast xwe amade dike ku êrîşê herêmên kurdan bike. Di rojên dawî de li ser sînorê Efrînê tevgera leşkerî gelekî zêde bûye û peyamên ku bi vê rêyên tên dayîn, bala raya giştî veguherandin ser êrîşa li dijî Efrînê.

TÊKÇÛNA HALEPÊ

Hin komên ku Tirkiye ji bo êrîşeke li dijî Efrînê piştgiriya wan dike û li herêmên Îdlib-Ezazê hatine bicikirin, dixwaze di vê herêmê de korîdorekî veke, bi vê rêyê li herêma kurdan komên çekdar bi xwe ve bide girêdan. El Nusra ya ku li herêma Îdlibê ye, piştre navê xwe guhert û gelek komên wekî Cey El Mucahîdîn, Ehrar El Şam û Cund El Aksa jî di nav de, bi dehan komên çekdar li herêmê hene. Di serê van koman de, koma herî mezin El Nusra tê û komên girêdawê wan tên. Ev komên ku bi hev du nakin, dem dem di navbera wan de pevçûn jî rû didin.

Tirkiyeyê berê xwest van koman di bin navê "Artêşa Fetîhê" de li hev bicivîne, lê ji ber pevçûnên di navbera wan de, ev proje pêk nehat. Ji xwe ev kom gelek ji wan li Helepê li dijî rejîma Sûriyeyê şer dikirin û têk çibûn. Piştî têkçûnê derbasî Îdlibê bûn, ji ber wê jî pirsgirêkên wan ên pêbaweriyê hene. Niha dixwazin bi van koman êrîşê Efrînê bikin, hinekî wan bidin hev û baweriya wan bînin cih.

DÎPLOMASIYA EFRÎNÊ

Tirkiyeyê duh ev mijar ji rojeva navxweyî derxist, di hevdîtinên bi Rûsya û DYA'yê de anî rojevê. Serokomar Tayyîp Erdogan, heman rojê bi rêya telofonê di hevdîtina bi Serokdewletê Rûsyayê Vladîmîr Putîn û Serokê DYA'yê Donald Trump re ev mijar nirxand û wekî xaleke sereke girt dest. Dîsa berdevkê taybet ê têkoşîna li dijî DAIŞ'ê yê DYA'yê Brett McGruk piştî bi YPG'ê re hevdîtin pêk anî, bi lez û bez derbasî enqereyê bû û ev jî wekî dîplomasiya Efrînê derket pêş.


BI ÊRÎŞA EFRÎNÊ DIXWAZIN DAÎŞA MIR BI RUH BIKIN

Tirkiye dema ket Cerablusê, destûr ji DYA xwest, niha jî dixwaze destûrê ji Rûsya bixwaze û têkeve Efrînê. Lê niha fikarên DYA û Rûsya hene. Ji xeynî kurdan bi fikarin ku destûr bidin Tirkiye. Berî her tiştî bi fikarin ku piştî Tirkiye êrîşî Efrînê bike dê hevsengiya li Sûriye hatiye avakirin xera bibe. Dê kaos zêde bibe. Kaosa bê avakirin dê rê li pêş DAÎŞ'a di şer de têk çû û li ber mirinê ye ji nûve bi ruh bike û zindî bike.

DYA, êrîşa li dijî Efrînê ku heta niha herî zêde şer ji şer dûr e û bûye warê penaberên şer, bikar dibîne. DYA, ji ber ku Efrîn yek ji qatê herî zêde bi ewle û wargeha penaberên şer e, êrîya li dijî Efrînê wekî nêta baş nabîne. McGruk piştî li Enqereyê ziyaretên têkidarî Efrînê kir, got “Ji bo DAİŞ carek din venegere me hevditin kir." DYA naxwaze warên bi ewle dîsa bê ewle bibin û kaos pêş bikeve. DYA zane ku warê bê ewle û kaos rê li pêş geşbûna DAİŞ'ê vedike. Tê zanîn ku dixwazin bi êrîşên Artêşa Azad a Sûriye (OSO) hêzên El Nusra, DAİŞ û hêzên din derbas bikin û projeya “perwerde bike û tije bike" peş bixin. Jiber vê yekê DYA bawer dike ku DAÎŞ'a li Reqqa têk çûye dixwazin wê bi êrîşa li dijî Efrînê bi ruh bikin.

GER EFRÎN BIKEVE GELÊ TÊKEVE TALUKEYÊ

Her çend helwestên Rûsya tev lihev be jî hin xalên hevpar jî hene. Berî her tiştî Rusya li ser berjewendiya muttefika xwe Şamê nêzîk dibe. Dizane ku Efrîn bê dakirkirin, komên li Helebê têk çûn dê bên li vir bi cih bibin. Ger ku ev komên li Helebê têk çûn li Efrînê bi cih bibin, dê şer zêdetir bibe. Ger ku ev kom li Efrînê bi cih bibin, dê dîsa Heleba ku Rusya û Rejîma Sûriye bi zorê ji destê muxalifan rizgar kiriye dîsa bê dorpêçkirin û têkeve talûkeyê. Bi dagirkirina Efrînê dê Halep dubare têkeve talûkeyê. Rûsya ji alojiya navbera kurd û tirkan wêdetir li Helebê difikire. Ji ber vê yekê bi erênî nîzîkî dagirkirina Efrînê nabe. Ev jî xuya dike ku hevdîtinên Tirkiye yên bi Rûsya û DYA re li gorî dixwest encam bi dest nexistiye.

TIRKIYE EFRÎN DAGIR BIKE DÊ ÎKTÎDARA AKP BIQEDE

Ger ku tevî her tiştî DYA û Rûsya destûr bidin Tirkiye têkeve Efrînê, dê tirk û kurd bên hemberî hev. Bi şerê tirk û kurdan dê stratejiya terbiyekirinê ya Rusya têkeve meriyetê. Lê aşkere ye ku Tirkiye têkeve efrînê dê windahiyek mezin bidin. Aşkere ku Tirkiye têkeve efrinê dê îktîdara AKP'ê hilweşe.

Kenan Kırkaya - dihaber